Ngoài chứng khoán nợ thì chứng khoán vốn cũng là một dạng đầu tư trong thị trường hiện nay. Vậy thì chứng khoán vốn là gì và có điểm gì khác biệt so với chứng khoán nợ? Hãy cùng Đầu tư tài chính tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Chứng khoán vốn là gì?
Chứng khoán vốn là một dạng tài sản tài chính đại diện cho cổ phần của một doanh nghiệp. Đây là một loại chứng khoán được phát hành bởi một công ty cổ phần, xác nhận quyền sở hữu một phần doanh thu và tài sản của họ. Do đó, chứng khoán vốn chủ yếu được nắm giữ bởi các cổ đông của công ty, những người thu lợi nhuận từ chúng. Chỉ khi các cổ đông bán cổ phần của chính họ thì quyền sở hữu mới được chuyển cho các nhà đầu tư khác.
Cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu ưu đãi, chứng chỉ quỹ là các dạng của chứng khoán vốn. Cổ phiếu phổ thông là cổ phiếu phổ biến nhất trong số đó. Đồng thời, chứng khoán vốn được phân biệt với các loại chứng khoán khác bằng quyền sở hữu của chúng.
Chứng khoán vốn bao gồm những loại nào?
Cổ phiếu thường
Một chứng khoán thể hiện quyền sở hữu của cổ đông trong công ty cổ phần được gọi là cổ phiếu thường (hay còn gọi là cổ phiếu phổ thông). Đây là loại cổ phiếu được mua bán, trao đổi và lưu hành rộng rãi nhất trên thị trường chứng khoán. Sau đây là các quyền cơ bản của cổ đông phổ thông trong công ty cổ phần:
- Khả năng bầu cử và ứng cử vào Hội đồng quản trị.
- Khả năng biểu quyết về tài sản của công ty và các vấn đề quan trọng.
- Khả năng chuyển quyền sở hữu cổ phiếu.
- Đặc biệt hơn, bạn sẽ được cổ đông chia lại lợi nhuận từ kết quả hoạt động kinh doanh của công ty thông qua cổ tức. Cổ tức là lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông dưới cổ phiếu hoặc tiền mặt.
Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi là một loại chứng khoán bảo đảm tài chính mang lại cho cổ đông ưu đãi lợi thế hơn cổ đông phổ thông. Tuy nhiên, họ lại bị hạn chế về quyền kiểm soát đối với công ty.
Nói một cách đơn giản, người sở hữu cổ phiếu ưu đãi nhận được ưu đãi trong việc chi trả cổ tức so với người sở hữu cổ phiếu phổ thông. Khi một công ty phá sản, các cổ đông ưu đãi được ưu tiên thanh toán các khoản nợ hơn các cổ đông thông thường khi tài sản được thanh lý. Tuy nhiên, những cổ đông này không được phép bỏ phiếu hoặc ứng cử vào Hội đồng quản trị của công ty.
Trong đó, có 3 loại cổ phiếu ưu đãi bao gồm: Cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết và cổ phiếu ưu đãi hoàn lại. Cụ thể như sau:
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức
Nếu sở hữu số cổ phiếu trên, bạn sẽ nhận được mức cổ tức cao hơn mức cổ tức cổ phiếu phổ thông. Cổ tức cố định và cổ tức ưu đãi là hai phần của cổ tức, trong đó phần cố định cũng không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. Mặt khác, người sở hữu cổ phiếu ưu đãi cổ tức sẽ không thể biểu quyết hoặc đề cử các ứng cử viên vào Hội đồng quản trị của công ty.
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết
Cổ phiếu này có tỷ lệ biểu quyết cao hơn cổ phiếu phổ thông. Điều lệ công ty sẽ quyết định mỗi cổ phiếu có bao nhiêu phiếu biểu quyết. Chỉ các nhóm được chính phủ chấp thuận và cổ đông sáng lập công ty mới có thể sở hữu cổ phiếu ưu đãi biểu quyết. Cho dù vậy thì cổ phiếu ưu đãi biểu quyết của các cổ đông sáng lập cũng chỉ có giá trị trong ba năm trước khi được chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông.
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại
Doanh nghiệp sẽ hoàn trả phần vốn góp cho người nắm giữ cổ phần này vào bất kỳ thời điểm nào khi có yêu cầu hoặc theo các tiêu chí nêu trên cổ phần. Người sở hữu cổ phiếu ưu đãi hoàn lại có các quyền như người sở hữu cổ phiếu thông thường, nhưng không được biểu quyết, dự họp, giới thiệu thành viên Hội đồng quản trị.
Chứng chỉ quỹ
Chứng chỉ quỹ là một dạng chứng khoán chứng minh quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với số tiền đã góp của quỹ đại chúng. Quỹ đại chúng được thành lập với cam kết ban đầu là phân tán rủi ro và đa dạng hóa các khoản đầu tư.
Các doanh nghiệp quản lý quỹ sau đó tạo quỹ đầu tư bằng cách phát hành chứng chỉ quỹ. Khi nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ, họ sẽ thống nhất tiền của mình vào quỹ chung của công ty. Mệnh giá chứng chỉ quỹ chỉ từ 10.000 đồng.
Chứng chỉ quỹ đại chúng là chứng chỉ quỹ được phát hành ra công chúng. Quỹ thành viên là quỹ được thành lập bằng vốn góp có không quá 30 thành viên hoặc không được giao dịch công khai.
Sự khác nhau giữa chứng khoán vốn và chứng khoán nợ
Để có được các khoản đầu tư hiệu quả, các nhà đầu tư cần lưu ý 4 điểm khác biệt quan trọng sau đây:
|
Các điểm khác nhau |
Chứng khoán vốn |
Chứng khoán nợ |
| Lãi và lợi nhuận | Khi công ty mở rộng tốt, các cổ đông sẽ gặt hái được nhiều lợi nhuận và sinh lời. Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư, đây là “con dao hai lưỡi”, nhất là vào thời điểm thị trường có nhiều biến động. | Giống như chứng chỉ vốn, bạn không nhận được lợi nhuận tỷ lệ thuận với tốc độ gia tăng.
Sau khi ký hợp đồng, bạn sẽ chỉ được hưởng lãi suất và số tiền theo hợp đồng đã định sẵn. Mặc dù bạn có thể thu được lợi nhuận nhỏ hơn so với chứng khoán cổ phần, nhưng đầu tư vào loại hình đầu tư này mang lại cho bạn sự an toàn và rủi ro thấp. |
| Thanh toán | Đôi khi, không có bất kì một khoản thanh toán nào được hoàn lại cho cổ đông. Cổ tức thường được trả cho các cổ đông (có thể là tiền mặt hoặc cổ phiếu). | Bạn sẽ được trả lãi theo khoảng thời gian quy định trong hợp đồng nếu tham gia chứng nợ. |
| Quyền lợi | Tỷ lệ nắm giữ chứng khoán vốn càng lớn thì ảnh hưởng đến hoạt động của công ty và quyền tham gia vào việc ra quyết định càng cao. | Bạn không có ảnh hưởng hoặc tham gia vào bất kì quá trình ra quyết định nào của công ty. |
| Thời gian | Bạn không thể giữ hoặc bán vào bất kỳ thời điểm nào vì nó hoàn toàn không có kỳ hạn | Vì số tiền vay sẽ được trả cho cá nhân ghi trên hợp đồng nên bạn khó có thể bán hoặc bán cho người khác. |
Nên đầu tư chứng khoán vốn hay chứng khoán nợ?
Bạn sẽ phải đưa ra các quyết định đầu tư khác nhau tùy thuộc vào sự biến động của thị trường hiện tại cũng như là trạng thái của công ty. Chẳng hạn như:
- Nếu thị trường ổn định, đầu tư vào chứng khoán vốn là giải pháp thay thế tốt nhất. Khi thu hút được một lượng lớn dòng vốn đầu tư, cổ phiếu hoặc chứng chỉ quỹ thường tăng giá trong giai đoạn này. Do đó, khả năng tăng thu nhập sẽ lớn hơn so với chứng khoán nợ.
- Bạn có thể cân nhắc đầu tư vào chứng khoán nợ nếu thị trường có nhiều biến động. Trong trường hợp này, khi có xu hướng giảm, cổ phiếu sẽ gặp bất lợi. Khi có thể cung cấp lợi tức cố định mà không bị ảnh hưởng bởi thị trường, chứng khoán nợ như trái phiếu sẽ được ưa chuộng.
Kết luận
Ngày nay, chứng khoán vốn và chứng khoán nợ đang là tâm điểm chú ý của nhiều nhà đầu tư. Chính vì thế, các bạn nên tìm hiểu kỹ các kiến thức về chúng trước khi đầu tư để tránh xảy ra các rủi ro đáng tiếc nhé.
