Cụm từ “thị trường tài chính” khá quen thuộc thường được sử dụng trong hoạt động kinh doanh. Bài viết dưới đây daututaichinh.online sẽ phân tích cho các bạn nắm rõ về khái niệm, chức năng cũng như vai trò của thị trường tài chính.
Thị trường tài chính là gì?
Thị trường tài chính là thị trường cho phép giao dịch các loại tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu và tín phiếu,…. Các thành phần như hộ gia đình, doanh nghiệp, tổ chức tài chính đều có thể tham gia giao dịch trên thị trường. Ngoài ra, Chính phủ và các tổ chức trung gian quan trọng là những người tham gia vào hoạt động mua bán tài sản hàng hóa – tài chính của thị trường.
- Một nền kinh tế muốn phát triển được trước hết phải đáp ứng được các yêu cầu về vốn đầu tư. Điều quan trọng là cần phải gia tăng tiết kiệm để có một khoản vốn đầu tư dài hạn. Đây là mối quan hệ nhân quả giữa tiết kiệm và đầu tư, nó là nền tảng cho sự phát triển kinh tế xã hội và mở rộng sản xuất kinh doanh.
- Trong nền kinh tế, nhu cầu về vốn đầu tư và các nguồn tiết kiệm có thể được phát sinh từ các chủ thể khác nhau. Những người có triển vọng đầu tư sinh lời thì thiếu vốn, trong khi những người có vốn nhàn rỗi thì không có cơ hội đầu tư. Từ đó hình thành cơ chế luân chuyển vốn từ những người có vốn nhàn rỗi sang những người có cần vốn để đáp ứng yêu cầu của nhau.
- Nơi diễn ra sự luân chuyển vốn này. Trên thực tế, thị trường tài chính được coi là nơi huy động các nguồn vốn trong xã hội để thực hiện các nhu cầu vốn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn của nền kinh tế thông qua quá trình mua, bán và chuyển nhượng tài sản tài chính.
- Tài sản tài chính có thể bao gồm các công cụ vốn chủ sở hữu xác nhận sự đóng góp của các chủ thể, chẳng hạn như cổ phiếu. Cũng như các công cụ nợ để ghi nhận một khoản vay mượn, chẳng hạn như trái phiếu, tín phiếu và các công cụ tài chính phái sinh như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi,…
Các điều kiện cần thiết để hình thành thị trường tài chính
- Có nền kinh tế hàng hoá phát triển, tiền tệ ổn định
- Đa dạng hóa các công cụ tài chính.
- Hình thành và phát triển các tổ chức trung gian tài chính
- Hệ thống cơ sở pháp lý được hoàn thiện.
- Xây dựng được cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật.
- Có đội ngũ các nhà giao dịch kinh doanh và quản lý am hiểu kiến thức thị trường tài chính.
Các yếu tố cơ bản của thị trường tài chính
Thị trường tài chính bao gồm 3 yếu tố cơ bản
- Mục tiêu của thị trường tài chính là những nguồn cung và cầu về vốn
- Các chứng từ có giá trị do các chủ thể phát hành là một trong những công cụ được sử dụng để tham gia vào thị trường.
- Các chủ thể và pháp lý tham gia vào thị trường tài chính như các công ty tài chính, công ty bảo hiểm, ngân hàng, quỹ đầu tư… được gọi là chủ thể của thị trường tài chính.
Chức năng
- Dẫn các nguồn tài chính và thể hiện khả năng cung ứng nguồn tài chính cho những chủ thể đang cần nguồn tài chính
- Mục đích kích thích mọi người tiết kiệm và đầu tư tiền.
- Hình thành giá tài sản tài chính
- Cung cấp tài sản tài chính có tính thanh khoản (khả năng chuyển đổi thành tiền).
- Đóng vai trò như một đường dẫn vốn từ người tiết kiệm sang người kinh doanh. Hỗ trợ chuyển vốn từ những người không có cơ hội đầu tư sinh lời sang những người có cơ hội đầu tư sinh lời.
- Khuyến khích tích lũy và tập trung tiền vốn để đáp ứng nhu cầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật và sản xuất kinh doanh.
- Giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cho cả những người có tiền để đầu tư và những người đi vay tiền để đầu tư. Người cho vay sẽ thu được lợi nhuận từ lãi suất của khoản vay. Vì người đi vay phải hoàn trả cả vốn và lãi cho người cho vay, đồng thời tạo ra thu nhập và tích lũy cho bản thân nên người đi vay phải xác định sử dụng vốn vay có hiệu quả nhất.
- Tạo điều kiện lý tưởng để thực hiện các chính sách cải cách kinh tế và mở cửa của Chính phủ thông qua các phương thức như phát hành trái phiếu ra nước ngoài, bán cổ phần, thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào các ngành sản xuất kinh doanh trong nước.
- Chức năng cung cấp thông tin kinh tế và đánh giá giá trị của công ty.
Vai trò của thị trường tài chính
Các hoạt động của chủ thể tham gia trên thị trường chịu ảnh hưởng lớn từ thị trường tài chính. Cụ thể:
- Thị trường tài chính đóng vai trò thu hút và huy động các nguồn lực tài chính trong và ngoài nước, đồng thời khuyến khích tiết kiệm và đầu tư
- Thị trường tài chính hỗ trợ thúc đẩy và nâng cao hiệu quả sử dụng tài chính
- Thị trường tài chính thực hiện các chính sách tài chính và tiền tệ của chính phủ.
Cấu trúc thị trường tài chính Việt Nam hiện nay
Căn cứ vào thời gian sử dụng nguồn tài chính huy động được 2 thị trường
- Thị trường tiền tệ: Là thị trường chỉ kinh doanh các sản phẩm ngắn hạn (những sản phẩm có thời gian đáo hạn dưới một năm)
- Thị trường vốn: Là thị trường diễn ra việc mua bán các công cụ nợ dài hạn như cổ phiếu và trái phiếu. Thị trường cổ phiếu, các khoản cho vay thế chấp và trái phiếu là ba bộ phận của thị trường vốn.
Thực trạng của thị trường tài chính
Hiện nay, thị trường tài chính Việt Nam đang có tốc độ phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ cả về chiều dọc và chiều sâu.
Trong đó có các thị trường:
- Hệ thống ngân hàng thương mại
- Các tổ chức tài chính
- Thị trường trái phiếu và cổ phiếu
- Thị trường bảo hiểm
Thực trạng của hệ thống ngân hàng thương mại và các tổ chức tài chính
Thị trường tài chính là thị trường đóng vai trò quan trọng khu vực tài chính của Việt Nam, cung cấp vốn cho nhiều loại hình doanh nghiệp. Việc mở rộng tín dụng có ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.
Hệ thống ngân hàng của Việt Nam hiện nay bao gồm
- Ngân hàng thương mại nhà nước
- Ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước
- Ngân hàng thương mại cổ phần
- Quỹ tín dụng nhân dân trung ương
- Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở
- Ngân hàng liên doanh
- Chi nhánh ngân hàng nước ngoài
- Ngân hàng 100% vốn nước ngoài
- Văn phòng đại diện của ngân hàng nước ngoài
- Công ty tài chính nên học kế toán thực hành ở đâu
- Công ty cho thuê tài chính
Mức độ tập trung của các công cụ điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng trung ương phản ánh phương thức và tác động của các ngân hàng và tổ chức tài chính đối với thị trường tiền tệ.
Ngân hàng Nhà nước đã chuyển sang hình thức công bố lãi suất cơ bản hàng tháng để thực hiện cơ chế điều hành lãi suất cơ bản, đồng thời vẫn quy định về:
- Lãi suất tái cấp vốn
- Lãi suất chiết khấu
- Lãi suất nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ
- Lãi suất thị trường mở
- Lãi suất thị trường đấu thầu tín phiếu kho bạc nhà nước
- Tác động vào
- Lãi suất thị trường
- Lãi suất huy động vốn
- Lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng
Việc tăng tỷ lệ dự trữ cần thiết đối với các ngân hàng nhà nước có tác động đến các tổ chức tín dụng, làm tăng chi phí đầu tư.
Các biện pháp đề xuất đối với các tổ chức tín dụng là giữ ổn định lãi suất huy động vốn, sau đó tăng lãi suất cho vay, hoặc trong trường hợp khác là đồng thời tăng lãi suất cho vay và lãi suất huy động vốn.
Cùng với sự phát triển của các tổ chức tài chính chung gian, đặc biệt là các tổ chức tín dụng theo thông lệ quốc tế trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động của ngân hàng trung ương, các ngân hàng và tổ chức tham gia tích cực vào hoạt động huy động vốn và cho vay cạnh tranh gay gắt trên thị trường tiền tệ, thúc đẩy thị trường tiền tệ phát triển.
Thực trạng thị trường tiền gửi và huy động vốn
Đây là thị trường sôi động và cạnh tranh nhất Việt Nam về thu hút tiền nhàn rỗi từ cộng đồng dân cư.
Các tổ chức tài chính đưa ra các hình thức
- Cạnh tranh khuyến khích khách hàng mở các tài khoản các nhân
- Cạnh tranh bằng việc thu hút tiền gửi không kỳ hạn của các tổ chức kinh tế – xã hội
- Cạnh tranh thu hút tiền gửi tiết kiệm
- Phát hành chứng chỉ tiền gửi, phát hành trái phiếu, kỳ phiếu nhằm mục đích huy động tiền trên 6 tháng, lãi suất thấp
Trong những năm gần đây, có sự cạnh tranh gay gắt trong ngành tiền gửi và huy động vốn, đặc biệt là giữa các trung gian tài chính cung cấp nhiều loại sản phẩm và dịch vụ tạo thu nhập đa dạng và phong phú. Thu hút tiền gửi và huy động vốn vẫn còn hạn chế do chưa thu hút được tối đa tiền gửi không kỳ hạn, hiện tiềm ẩn trong dân, một nguồn vốn lớn, quan trọng cho sự phát triển của thị trường tiền tệ.
Nguyên nhân của những thực trạng trên
- Các ngân hàng trung ương chưa thực sự mạnh cùng với năng lực điều hành về chính sách tiền tệ và vận hành nghiệp vụ của ngân hàng trung ương còn hạn chế, chưa có sự hoạt động có hiệu quả từ các tổ chức tín dụng. Nợ xấu đang có xu hướng gia tăng trở lại khiến việc tăng vốn điều lệ để đảm bảo tỷ lệ an toàn theo thông lệ quốc tế học kế toán ở đâu tốt
- Các ngân hàng trung ương chưa thực sự mạnh và không có sự hoạt động hiệu quả của các tổ chức tín dụng do năng lực điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động của ngân hàng trung ương còn kém. Do nợ xấu đang gia tăng trở lại nên việc tăng vốn điều lệ để duy trì tỷ lệ an toàn phù hợp với tiêu chuẩn ngành.
- Việc cổ phần hóa các ngân hàng thương mại nhà nước còn chậm đang làm cản trở tốc độ tăng trưởng của thị trường chứng khoán Việt Nam.
- Công tác quản lý của người quản lý các ngân hàng thương mại cổ phần chưa kiên quyết khiến việc niêm yết cổ phiếu bị đình trệ.
Trên đây là các thông tin về định nghĩa, phân loại cũng như các chức năng, vai trò của thị trường tài chính. Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã nắm rõ về thị trường và những biến chuyển trong thị trường tài chính ở Việt Nam.
